Tống Duy Tân tự là Cơ Mệnh, hiệu là Báo Tiều. Ông sinh năm 1838 ở làng Đông Biện tổng Bồng Thượng phủ Quảng Hóa nay là làng Bồng Trung xã Vĩnh Tân huyện Vĩnh Lộc tỉnh Thanh Hóa. Tống Duy Tân thi đỗ cử Nhân năm Canh Ngọ (1870) và đỗ tiến sĩ khoa thi năm Ất Hợi (1875) được phong Hàn lâm viện biên tu, giữ chức thừa biện tại bộ hình dưới triều vua Tự Đức. Năm 1876, Tống Duy Tân được cử làm phúc khảo tại trường thi Nam Định, sau đó giữ chức tri phủ Vĩnh Tường thuộc tỉnh Vĩnh Phúc. Trong thời gian làm quan cụ nghè Tống được nhân dân ca ngợi là một vị quan thanh liêm, có lòng thương dân, ghét bọn cường hào chức sắc đục khoét của người dân lương thiện. Theo gia phả dòng họ có ghi “Tống Duy Tân tri phủ Vĩnh Tường phong độ đoan chính, xét đoán minh mẫn…. , mặc dù được triều đình Huế phê chuẩn giữ chức án sát ở một tỉnh lớn nhưng ông đã từ chối về quê mở trường dạy học vào năm 1878 để nuôi trí lớn.
Năm 1885 khi vua Hàm Nghi ra chiếu Cần Vương kêu gọi văn thân, sĩ phu và nhân dân đứng dậy chống Pháp, Tống Duy Tân đã nhanh chóng hưởng ứng, xây dựng lực lượng. Ngày 8/11/1885 giặc Pháp từ Thanh Hóa ngược dòng sông Mã đổ bộ vào Bồng Trung nhưng đã bị nghĩa quân đánh bật khỏi căn cứ phải rút về tỉnh lỵ Thanh Hóa
Tống Duy Tân đã trở thành thủ lĩnh của cuộc khởi nghĩa Hùng Lĩnh và là nhân vật quan trọng cùng với các lãnh tụ và yếu nhân của Phong trào Cần Vương trong tỉnh như Trần Xuân Soạn, Phạm Bành, Đinh Công Tráng, Hà Văn Mao, Cầm Bá Thước… quyết định xây dựng căn cứ Ba Đình, Mã Cao; đề ra biện pháp thúc đẩy phong trào kháng Pháp trong toàn tỉnh. Theo đó các làng của Tổng Bồng Thượng, tổng Thanh Xá là căn cứ địa và là hậu phương ban đầu của cuộc khởi nghĩa, là nơi tập hợp nhân dân đứng dậy đánh đuổi giặc Pháp làm cho bọn chúng hao tổn binh lực, lồng lộn tìm mọi biện pháp đàn áp cuộc khởi nghĩa.
Tháng 01 năm 1887, Tống Duy Tân đã tìm đường ra Bắc liên hệ và phối hợp với nghĩa quân sông Đà của Đề Kiềm, Đốc Ngữ và nghĩa quân của Đề Thám, Phan Đình Phùng ở Nghệ Tĩnh. Các lãnh tụ phong trào Cần Vương cả nước đã thống nhất phong Tống Duy Tân làm Tổng Thống quân vụ phụ trách phong trào toàn bộ xứ Bắc kỳ.
Năm 1889- 1890 dù căn cứ Ba Đình và Mã Cao thất thủ, nhưng cuộc khởi nghĩa Hùng Lĩnh vẫn tồn tại phát triển mạnh mẽ, nghĩa quân cơ động linh hoạt nhử địch vào nơi hiểm yếu mai phục, năm 1889- 1892 nghĩa quân Hùng Lĩnh chiến đấu trên địa bàn rộng lớn từ Thọ Xuân sang Nông Cống, Thiệu Hóa Yên Định, Thường Xuân, Ngọc Lặc, Bá Thước nối liền một dải từ miền xuôi lên miền núi.
Trước tình thế giặc mạnh lại được trang bị vũ khí hiện đại, nghĩa quân Hùng Lĩnh gặp rất nhiều khó khăn, Ngày 5 tháng 10 năm 1892 Tống Duy Tân bị giặc Pháp bắt tại hang Dong huyện Bá Thước, kẻ thù mua chuộc ông không được đã đưa ông về tỉnh lỵ xử chém.
Thất bại trước ý chí bất khuất và lòng yêu nước của ông, ngày 15-10- 1892 (nhằm ngày 24/8/Nhâm thìn) giặc Pháp đã đưa ông ra pháp trường xử chém. Khi sắp bị hành hình cụ Nghè đã hướng về nhân dân lưu luyến vĩnh biệt và đọc câu đối cho con cháu muôn đời ghi lại tâm huyết của mình.
“Nhi kim thủy liễu tiền sinh trái
Tự cổ do truyền bất tử danh”
Dịch thơ: Cái nợ tiền sinh nay mới trả
Cái danh bất tử trước còn truyền.
Tống Duy tân mất tại thị xã Thanh Hóa, sau này được nhân dân và dòng họ mang về quê Bồng Trung an táng lập đền thờ. Nhân dân địa phương vẫn quen gọi với cái tên thân thương, kính trọng là đền thờ “cụ Nghè Tống” và “mộ cụ Nghè Tống”.
Nhắc tới Tống Duy Tân, Chủ tịch Hồ Chí Minh vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc ta khi đang hoạt động tại Pháp đã nói “Tống Duy Tân là nhà đại trí thức, đấu tranh dũng cảm chống xâm lược Pháp, tôi kính trọng tất cả những Tống Duy Tân, cái chết của họ đã làm cho tổ quốc họ sống lại, lòng can đảm của họ bất diệt…”.
Đảng, Nhà nước và nhân dân ta rất trân trọng sự nghiệp của Tống Duy Tân và khởi Nghĩa Hùng Lĩnh trong phong trào cần vương chống Pháp đã lấy tên ông đặt tên Phố, tên đường, tên trường ở nhiều nơi trên đất nước trong đó có ngôi trường THPT Tống Duy Tân trên quê hương Vĩnh Lộc.
Trong 35 năm qua, với ý thức tự hào là ngôi trường được mang tên một danh nhân tài cao, học rộng, thầy và trò trường THPT Tống Duy Tân không ngừng vượt khó vươn lên đã thu được những thành quả đáng khích lệ. Là trường đứng trong tốp 500 trường trong cả nước có tỉ lệ học sinh thi đậu cao vào các trường đại học và chuyên nghiệp xứng đáng là địa chỉ tin cậy để nhân dân các xã miền xuôi của huyện Vĩnh Lộc gửi gắm niềm tin cũng như phát huy truyền thống hiếu học của quê hương Tiến sỹ Tống Duy tân.