Sông Mã là dòng sông quốc tế của Việt Nam và Lào, dòng sông đã góp phần tạo nên thiên nhiên và lịch sử văn hóa Xứ Thanh. Từ ngàn xưa tổ tiên chúng ta đã biết chọn nơi đây để sinh sống, để yêu thương và từ đó làm nên những trang sử, những địa danh đó chính là tài sản vô giá cho con cháu ngày nay, trong đó có huyện Vĩnh Lộc quê tôi.

Cảnh sáng sớm bên bờ Sông Mã tại địa phận làng Giáng, xã Vĩnh Thành, huyện Vĩnh Lộc và bên kia huyện Yên Định

Sông Mã theo suốt chiều dài của huyện với điểm đầu tại Thôn Eo Lê, xã Vĩnh Quang và điểm cuối là Làng Nỗ, xã Vĩnh An. Chiều dài này so với chiều dài của cả dòng sông không nhiều tuy nhiên đây có lẽ là nơi có nhiều dấu ấn văn hóa lịch sử. Từ khu thành đá có kiến trúc đẹp và quy mô lớn nhất tại Đông Nam Á, do Triều Hồ dựng nên đã là di sản văn hóa của thế giới, đến phủ Trịnh, Nghè Vẹt là nơi thờ tự của một trong hai nhà Chúa của Việt Nam (nhà Trịnh), hiện nay trở thành di tích quốc gia. Xuôi dòng đến xã Vĩnh An lại có danh thắng nổi tiếng đó là quần thể động Kim Sơn, Tiên Sơn, nơi mà non, nước giao hòa với nhau, trên non có động, giữa non và nước có động, vùng non, nước nơi đây còn khá nguyên sơ với các loài động vật: khỉ, dê núi hay các hải sản mang tính đồng quê và đặc biệt là cây Ấu, ít nơi có được, từ bao đời người dân nơi đây cứ đến mùa lại thu hoạch quả Ấu để ăn và làm hàng, làm quà đi khắp mọi nơi.

Hình ảnh quả ấu

Từ những trang sử hào hùng thời nào cũng có bên đôi bờ Sông Mã, thời hiện đại với chiến khu Ngọc Trạo mà dấu ấn đang lưu tại huyện Thạch Thành và Chùa Xuân Áng huyện Vĩnh Lộc. Cán bộ và nhân dân huyện Vĩnh Lộc hôm nay đang viết tiếp những trang sử mới bằng việc phát huy những tiềm năng đang có để phát triển kinh tế, xã hội, trong đó có kinh tế du lịch. 

(Bài viết có sự thảo khảo cán bộ làm công tác di tích huyện)

                                         Phạm Hồng Thắng – Thanh tra huyện Vĩnh Lộc